Mimo pesymistycznych prognoz czytelnictwo w Polsce utrzymuje się na bardzo przyzwoitym poziomie. Wpływ na to ma między innymi obecność w przestrzeni publicznej bibliotek, których bogate zbiory zachęcają do samodzielnego odkrywania bogactwa literackiego świata.
Założenia
Biblioteki w Polsce należą do systemu organów państwowych. Ma to dla nich wielorakie znaczenie. Z jednej strony muszą działać w oparciu o konkretne przepisy prawne, z drugiej mogą też liczyć na dotacje nie tylko ze skarbca krajowego, ale także z instytucji Unii Europejskiej. Obowiązuje w nich także podział terytorialny. Biorąc pod uwagę zasięg lokalny największe znaczenie ma biblioteka wojewódzka. Pełni ona rolę nadrzędną nad bibliotekami gminnymi i miejskimi. Jej praca opiera się na kilku istotnych aktach prawnych, między innymi na ustawie o bibliotekach z 1997 roku oraz na ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z 1991 roku. Tradycyjnie biblioteka wojewódzka jest największa i najlepiej zaopatrzona w regionie. W jej ramach często działają także mniejsze wyodrębnione jednostki, na przykład oddziały obcojęzyczne, muzyczne lub dla dzieci. Założenia statutowe, jakie musi spełniać, polegają z jednej strony na ochronie kulturowego dobra narodowego, a z drugiej umożliwienie dostępu do niego szerokiej rzeszy ludzi. Biblioteka wojewódzka zatrudnia osoby, które opiekują się zbiorem, konserwują go, a także chronią. Stoją przed nimi także doniosłe cele odnośnie edukacji, szkolenia i udzielania informacji. Musi także służyć pomocą mniejszym jednostkom organizacyjnym, w tym bibliotekom gminnym i miejskim.
Działania kulturalne
Wizja biblioteki jako smutnego, pustego miejsca pełnego zakurzonych książek to obrazek bardzo mijający się z faktycznym stanem rzeczy. Biblioteka wojewódzka bardzo często pełni rolę swoistego centrum życia kulturalnego, co należy zapisać jako jej wielki plusy. Organizowane są w niej wystawy prac lokalnych artystów, wieczorki poetyckie, prelekcje oraz imprezy tematyczne. Biblioteka wojewódzka jest także miejscem, w którym można w spokoju pouczyć się w czytelni czy skorzystać ze stanowiska komputerowego. W wielu z nich działają także kawiarnie, które mogą zamienić się w miejsce spotkań regionalnej śmietanki artystycznej i intelektualnej. Pod patronatem biblioteki jest organizowanych także wielu imprez miejskich, w miarę możliwości funduje ona też nagrody książkowe w konkursach, także tych, którymi uczestnikami są dzieci. Zazwyczaj biblioteka wojewódzka organizuje spotkania dla maluchów, którzy odwiedzają ją wraz z nauczycielkami ze szkoły w ramach zajęć lekcyjnych. Mogą wtedy poznać zasady jej funkcjonowania, a także założyć swoje konta czytelnicze i dokonać pierwszych wypożyczeń książek.
Podsumowanie
Moda na czytanie książek wcale nie odeszła w przeszłość. Świadczy o tym chociażby fakt, że każda biblioteka wojewódzka posiada nie tylko bogate zbiory papierowe i multimedialne, ale przede wszystkim setki zarejestrowanych czytelników. To oni sprawiają, że funkcjonowanie takich miejsc ma rację bytu.